Ik vond het een interessant en boeiend boekje.
Boekje, want het is maar klein en dat is handig als je onderweg in de trein of bus even verder wilt lezen. Het boekje lijkt mij geschikt voor leesclubs, want het is leesvoer om over te praten en vooral na te denken. Het is een boek dat je bezig houdt.
In het oorlogsverhaal 'Een zaterdagmiddag' vertelt de dochter van de schoolmeester haar zoon eindelijk wat er is gebeurd. Hoe een Engelse bom haar broertje doodde - en de grote droom van haar vader. Maar terwijl ze praat, bekruipt haar zoon steeds sterker het gevoel dat haar verhaal over veel meer gaat dan een noodlottige zaterdagmiddag, zeventig jaar geleden. Zijn moeder overhandigt hem de sleutel van een deur die altijd gesloten was: die naar zijn eigen bestaan. 2016-24
In dit laatste boek van Bert Wagendorp, vooral bekend door het boek 'Ventoux', vertelt een 81-jarige moeder aan haar zoon, een journalist, over het drama dat haar familie in de oorlog getroffen heeft. Feiten wil de zoon horen, geen emoties. De moeder, dochter van een bovenmeester – het is een calvinistisch milieu – was als kind met haar broer op pad, toen op 24 februari 1945 een Engelse bommenwerper voor de terugvlucht naar Engeland bommen loste in het grensgebied met Duitsland. Daar woonde de familie. Op deze superintelligente en veelbelovende broer had de bovenmeester al zijn hoop gevestigd. De journalist die het verhaal optekent, heeft de hoge verwachtingen die op zijn oom rustten, mogen overnemen. Daarbij komt het motief vaderschap naar voren, maar ook lijkt zijn eigen bestaan door dit ongeluk in gang gezet. Is zijn bestaan voortgekomen uit het inlossen van de schuld door de moeder?
Een zaterdagmiddag wordt nergens geafficheerd als een novelle. Op het achterplat heeft men het over ‘een juweel van een vertelling’. De tekst is opgedragen aan Adri, de moeder van de schrijver. Zou het autobiografisch kunnen zijn, wordt hier een stuk familiegeschiedenis geopenbaard?
Een zoon, journalist, zit tegenover zijn moeder van 81. Zij vertelt eindelijk meer details over de gebeurtenis die haar leven ingrijpend heeft beïnvloed. Haar veelbelovende broertje is in de nadagen van de Tweede Wereldoorlog door een Engelse bom gedood. Haar vader, een echte ouderwets statige hoofdonderwijzer, zag daardoor zijn eigen leven in duigen vallen. Lees: de droom om zijn eigen ambities eindelijk te verwezenlijken.
‘Mijn moeder heeft de woorden gevonden. De tijd heeft haar herinneringen gepolijst, afgesleten moet je misschien zeggen, zodat ze er tekst bij durft te maken. Ik zit tegenover haar, als een interviewer, dat maakt het gemakkelijker.’
De interviewer die feiten verzamelt, die niet uit is op emoties, maar die, in de functie van de schrijver, uiteraard toch probeert iets los te maken. Er ontstaat zo langzamerhand een beeld van een opa waarin menigeen van dezelfde generatie als Wagendorp zich wel zal kunnen herkennen. Vormelijk, geloofsgetrouw, altijd keurig gekleed in de verzuilde wereld, de bekende bolknak in de mond. Een degelijk zwart rijwiel om naar zijn werk als schoolhoofd te gaan. Ongetwijfeld zal Wagendorp uit zijn eigen herinnering hebben geput, maar voor het verhaal – dat zeer zeker waarachtig overkomt – doet dat, nogmaals, in het geheel niet ter zake.
Hoofdpersoon Bram is naar zijn ongelukkig gestorven oom genoemd, vertegenwoordigt vooral voor opa de nieuwe hoop, ondanks het feit dat Brams moeder niet getrouwd is en aanvankelijk weigert te vertellen wie de vader is. En dat in een protestantse gemeente in de jaren vijftig van de vorige eeuw. Oom Bram hield al jong een dagboek bij, waarin hij zeer voorlijk, beschouwelijk, essayistisch was. De bejaarde moeder geeft de schriftjes aan haar zoon.
‘Al lezend in zijn schriften schuiven zijn en mijn jongste levensjaren in elkaar.’
Als opa later had geweten wie de verwekker was van zijn kleinzoon, was hij vast in zijn nopjes geweest. De zoon van een burgemeester, die in de jaren tachtig een paar jaar minister van Onderwijs is geweest. Voor de speculanten: Arie Pais, Jos van Kemenade, Wim Deetman, Gerrit Braks of Jo Ritzen. Ha. Wagendorp zelf is in Groenlo geboren en op 24 februari 1945, iets meer dan een maand voor de bevrijding, losten naar Engeland terugkerende bommenwerpers hun restantvracht abusievelijk boven dit stadje, winkels, woningen en ook de kerk zwaar beschadigend.
Het thema van deze vertelling – het verzwijgen, de ambities die ouders in hun kinderen verwezenlijkt willen zien – had gemakkelijk kunnen dienen als stof voor een roman, maar Wagendorp heeft in elk geval een duidelijke schets neergezet. Bram zegt tot slot:
‘Ik heb de hoge verwachtingen van mijn opa de schoolmeester niet waargemaakt. Ik ben journalist geworden, en niet eens hoofdredacteur. Maar er worden nu eenmaal meer verwachtingen beschaamd dan er in vervulling gaan.’
In het oorlogsverhaal 'Een zaterdagmiddag' vertelt de dochter van de schoolmeester haar zoon eindelijk wat er is gebeurd. Hoe een Engelse bom haar broertje doodde - en de grote droom van haar vader. Maar terwijl ze praat, bekruipt haar zoon steeds sterker het gevoel dat haar verhaal over veel meer gaat dan een noodlottige zaterdagmiddag, zeventig jaar geleden. Zijn moeder overhandigt hem de sleutel van een deur die altijd gesloten was: die naar zijn eigen bestaan. 2016-24
In dit laatste boek van Bert Wagendorp, vooral bekend door het boek 'Ventoux', vertelt een 81-jarige moeder aan haar zoon, een journalist, over het drama dat haar familie in de oorlog getroffen heeft. Feiten wil de zoon horen, geen emoties. De moeder, dochter van een bovenmeester – het is een calvinistisch milieu – was als kind met haar broer op pad, toen op 24 februari 1945 een Engelse bommenwerper voor de terugvlucht naar Engeland bommen loste in het grensgebied met Duitsland. Daar woonde de familie. Op deze superintelligente en veelbelovende broer had de bovenmeester al zijn hoop gevestigd. De journalist die het verhaal optekent, heeft de hoge verwachtingen die op zijn oom rustten, mogen overnemen. Daarbij komt het motief vaderschap naar voren, maar ook lijkt zijn eigen bestaan door dit ongeluk in gang gezet. Is zijn bestaan voortgekomen uit het inlossen van de schuld door de moeder?
Hieronder heb ik nog wat recensies van anderen meegenomen. Dit evt. t.b.v. leesclubs.
Een zaterdagmiddag wordt nergens geafficheerd als een novelle. Op het achterplat heeft men het over ‘een juweel van een vertelling’. De tekst is opgedragen aan Adri, de moeder van de schrijver. Zou het autobiografisch kunnen zijn, wordt hier een stuk familiegeschiedenis geopenbaard?
Een zoon, journalist, zit tegenover zijn moeder van 81. Zij vertelt eindelijk meer details over de gebeurtenis die haar leven ingrijpend heeft beïnvloed. Haar veelbelovende broertje is in de nadagen van de Tweede Wereldoorlog door een Engelse bom gedood. Haar vader, een echte ouderwets statige hoofdonderwijzer, zag daardoor zijn eigen leven in duigen vallen. Lees: de droom om zijn eigen ambities eindelijk te verwezenlijken.
‘Mijn moeder heeft de woorden gevonden. De tijd heeft haar herinneringen gepolijst, afgesleten moet je misschien zeggen, zodat ze er tekst bij durft te maken. Ik zit tegenover haar, als een interviewer, dat maakt het gemakkelijker.’
De interviewer die feiten verzamelt, die niet uit is op emoties, maar die, in de functie van de schrijver, uiteraard toch probeert iets los te maken. Er ontstaat zo langzamerhand een beeld van een opa waarin menigeen van dezelfde generatie als Wagendorp zich wel zal kunnen herkennen. Vormelijk, geloofsgetrouw, altijd keurig gekleed in de verzuilde wereld, de bekende bolknak in de mond. Een degelijk zwart rijwiel om naar zijn werk als schoolhoofd te gaan. Ongetwijfeld zal Wagendorp uit zijn eigen herinnering hebben geput, maar voor het verhaal – dat zeer zeker waarachtig overkomt – doet dat, nogmaals, in het geheel niet ter zake.
Hoofdpersoon Bram is naar zijn ongelukkig gestorven oom genoemd, vertegenwoordigt vooral voor opa de nieuwe hoop, ondanks het feit dat Brams moeder niet getrouwd is en aanvankelijk weigert te vertellen wie de vader is. En dat in een protestantse gemeente in de jaren vijftig van de vorige eeuw. Oom Bram hield al jong een dagboek bij, waarin hij zeer voorlijk, beschouwelijk, essayistisch was. De bejaarde moeder geeft de schriftjes aan haar zoon.
‘Al lezend in zijn schriften schuiven zijn en mijn jongste levensjaren in elkaar.’
Als opa later had geweten wie de verwekker was van zijn kleinzoon, was hij vast in zijn nopjes geweest. De zoon van een burgemeester, die in de jaren tachtig een paar jaar minister van Onderwijs is geweest. Voor de speculanten: Arie Pais, Jos van Kemenade, Wim Deetman, Gerrit Braks of Jo Ritzen. Ha. Wagendorp zelf is in Groenlo geboren en op 24 februari 1945, iets meer dan een maand voor de bevrijding, losten naar Engeland terugkerende bommenwerpers hun restantvracht abusievelijk boven dit stadje, winkels, woningen en ook de kerk zwaar beschadigend.
Het thema van deze vertelling – het verzwijgen, de ambities die ouders in hun kinderen verwezenlijkt willen zien – had gemakkelijk kunnen dienen als stof voor een roman, maar Wagendorp heeft in elk geval een duidelijke schets neergezet. Bram zegt tot slot:
‘Ik heb de hoge verwachtingen van mijn opa de schoolmeester niet waargemaakt. Ik ben journalist geworden, en niet eens hoofdredacteur. Maar er worden nu eenmaal meer verwachtingen beschaamd dan er in vervulling gaan.’
Geen opmerkingen:
Een reactie posten